بایگانی برچسب ها: زندگینامه اردشیر مجرد تاکستانی + عکس
زندگینامه اردشیر مجرد تاکستانی + عکس
زندگینامه اردشیر مجرد تاکستانی
متولد ۱۳۲۸ رشت و فارغ التحصیل هنرستان هنرهای تجسمی و
دانش آموخته نزدناصر استاد محمود ، معیری عباس مقیمی ، ابوطالب محمد و…
نگارگر و محقق نگارگری و تذهیب و تشعیر
متولد ۱۳۲۸ رشت
فارغ التحصیل هنرستان هنرهای تجسمی
دانش آموخته نزدناصر استاد محمود ، معیری عباس مقیمی ، ابوطالب محمد و…
برپایی ده نمایشگاه انفرادی در زمینه نگارگری
برگزاری بیش از بیست نمایشگاه گروهی
حضور در چندین نمایشگاه خارجی
تدریس مینیاتور در هنرستانهای گرافیک
تدریس در دانشگاه تهران ازسالهای ۱۳۵۴ تا ۱۳۶۱
سرپرست کارگاه هنری مینیاتور وتذهیب موزه شهدا
از داوران نخستین دوسالانه نگارگری ایران
چاپ مقالاتی در زمینه ابروباد در دایرهٔ المعارف بزرگ اسلامی و تاریخچه تذهیب در دایرهٔ المعارف بزرگ شیعه
سرپرست کارگاه مرمت و صحافی سنتی نسخه های خطی و نفیس آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)
برخی از آثار او عبارتند از:
مقدمه تشعیر، شیوه تذهیب، تشعیر (آموزش طراحی حیوانات )
راهنمای نقاشی وکتاب آرایی در ایران، ایرانی تجسمی هنرهای مبانی کتاب، غیاث الدین استاد سفرنامه ، خودآموز مینیاتور در ۳ جلد
نگار ونگاریدن و نگارشتن ،در فرهنگها با معانی متعددی چون نقش و نقاشی به کار رفته است.در حقیقت نگارگری مفهوم عام دارد و روشها و سبکهای گوناگون نقاشی ایرانی را شامل می شود.چه آنها که در کتاب و نسخه های خطی صورت گرفته شامل : تذهیب، تشعیر، حاشیه سازی، جدول کشی، گل و مرغ و …چه آنها که بر دیواربناها و بومهای دیگر انجام گرفته است.
تاریخچه نگارگری در ایران رامی توان در هزاره های پیش از میلاد و در آثار به جا مانده از سکونت انسان در غارها و برروی سفالینه های منقوش پیش از تاریخ مشاهده کرد.
نمونه آثار نقاشی از دوره اشکانی و ساسانی و نمونه های مناسبی از طرح وشکل و رنگ در نگار گری است.هنر کتابت در دوره ساسانیان به تکامل رسیده و آرایش کتاب یکی از فعالیتهای مهم هنرمندان در نگارگری پس از اسلام است.از این دوره به بعد شاهد آثار غنی و زیبایی از هنر نگارگری هستیم که مضمون آنها ملهم از آیات وحی و احادیث و روایات قرآنی است.
هنر نگارگری در گذر زمان و تبع نیازهای اجتماعی و تأثیر های فرهنگی محیط، ویژگی های خاصی کسب کرده که خود باعث پدید آمدن مکتبهای مختلف هنر نگارگری شده است. اما در عصر و روزما، کمتر هنرمندی از این شاخه هنر های سنتی ایران را می توان یافت که همچون اردشیر مجرد تاکستانی،هنر را آموخته و پژوهش را با آن درآمیخته باشد. تاکستانی متولد ۱۳۲۸ در استان گیلان است ؛ متولد شهر رشت که بسیاری از اهل فضل و فرهنگ این دیار از آن برخاسته اند. اردشیر مجرد تاکستانی بعد از پایان تحصیلات ابتدایی با توجه به گرایش های درونی و استعداد و توانایی ذاتی اش، راه هنر را در پیش می گیرد و به هنرستان هنرهای تجسمی می رود. او نگارگری را گرچه نزد ناصر استاد محمود ، معیری عباس مقیمی ، ابوطالب محمد ،محمود فرشچیان و…آموخته ،اما استاد حقیقی او همانا آثار و میراث نگارگری استادان قدیم این هنر متعالی بوده است، چه؛ اردشیر مجرد تاکستانی با اشتیاق فراوان آموختن و با میل باطنی پرداختن به تحقیق ،از این گنجینه غنی بهره های فراوان برده و از آن بسیار آموخته است.و حاصل همین آموختن ها و پرداختن ها بوده که اردشیر مجرد تاکستانی را از تمامی هم نسلان خویش در زمینه هنر نگارگری جدا کرده و از او هنرمندی محقق و پژوهنده ای ارزنده در زمینه هنر عمیق و ریشه دار نگارگری و تذهیب و تشعیر ایرانی ساخته است. خوشبختانه حاصل پژوهش های او در این زمینه ها در طول سالیان گذشته به صورت آثار آموزشی و پژوهشی فرصت انتشار یافته اند. «شیوه تذهیب» یکی از این آثار است.تذهیب به معنی زراندود کردن و طلا کاری با نقوش الهام گرفته از طبیعت، ولی کاملاً تجریدی، منظم و هندسی است که با خطوط مشکی و آب طلا تزئین شده، یا رنگهایی دیگر همچون شنگرف، لاجورد، سفید آب زنگار و زعفران در آن به کار رفته است.
در اوایل دوره اسلامی، تذهیب برای تزئین و جداسازی آیات قرآن مجید مورد استفاده قرار می گرفت.در سده سوم و چهارم هجری ساده و بی پیرایه و با نقوش ساده و هندسی به کار گرفته شد. در سده ششم و هفتم، متین ومنسجم و در سده هشتم با شکوه و مجلل بود. در سده نهم و دهم ظریف و پرمایه و در سده یازدهم و دوازدهم به اوج تنوع و تعداد مکاتب خود رسید.در کتاب اردشیر مجرد تاکستانی که شامل سه بخش است درباره تاریخ و سیر تکامل نقش های تزئینی، شیوه انجام تذهیب، واژگان و تعابیر تذهیب و مذهبان سخن رفته است.هر بخش از کتاب با نمونه هایی همراه است.
عناوین بخش های کتاب عبارتند از:
نگرشی بر طرح های گوناگون تذهیب در دوره های مختلف تاریخ،هنر تذهیب، بررسی تفصیلی نقش های تذهیب.مقدمه تشعیر نیز اثر دیگری از اردشیر تاکستانی است.تشعیر از شعر به معنای «مو» گرفته شده است.در تشعیر قلم گیری به نازکی و ظرافت یک موی به کار می رود.تشعیر با نقوش گیاهی و جانوری همراه است و معمولاً در حاشیه نسخه های خطی یا مرقعات با طلا رسم می شود.گفتنی است که نقوش جانوری معمول در تشعیر به دو دسته حیوانات واقعی و جانوران افسانه ای تقسیم می شود.
هنر «تشعیر سازی» یا «تشعیر اندازی» از حدود قرن نهم هجری در نسخه های خطی به چشم می خورد.از اواخر دوره مغول، گرایش تشعیر سازان به خلق طرحهای طبیعی آشکار و زمینه عنوان نوشته های با نقوش چشم نواز گل و برگ تزئین می شود.گرایش به نقوش طبیعی گیاهان در برخی از نسخه های خطی اوایل دوره تیموری مشهود است.از همین زمان تشعیرهای زیبایی با رنگ آمیزیهای فوق العاده مشاهده می شود.در دوره صفویه طرحهای تشعیر طلایی بود و در نمونه های غنی و گرانبها با دو رنگ طلایی و نقره ای رنگ آمیز ی می شد.این تشعیرها در صفحه های مقابل طراحی می شد.در تشعیرهای اوایل نهم نقش حیواناتی مانند اژدها، ققنوس یا مرغ آتش، حواصیل، پلیکان، شیر، میمون، مار و پرندگان به سبک چینی به چشم می خورد.از تذهیب و تشعیر معمولاًبرای تزئین حاشیه کتابها، مرقعات و تابلوهای نگارگری استفاده می شود.
اردشیر تاکستانی اما در این حوزه دست به ابداعات و طرح های تازه زده و هنر تشعیر و تذهیب را با هم در آمیخته است:
«در زمینه آثار تذهیب، عقیده ام بر این بود که باید فرمی به آن بدهم تا به صورت مستقل به یک تابلوی هنری تبدیل شود. چون تذهیب از قدیم الایام غالباً در کنار کتاب آرایی و کتابت به کار برده می شود و تا زمانی که چنین است، اصطلاحاتی مانند ترنج، لچک، واگیره، شمس و… دارد. این اصطلاحات در جاهای مختلفی که لازم باشد، استفاده می شوند. حال من سعی کرده ام با طراحی قوی تر، تذهیب و تشعیر را توأم کنم تا این دو هر کدام به طور مستقل یک تابلو باشند.»
تاکستانی در کنار تحقیق و تفحص، هنرمندی ممتاز و توانا در هنر نگارگری ایران نیز هست. برپایی ده نمایشگاه انفرادی در زمینه نگارگری وبرگزاری بیش از بیست نمایشگاه گروهی وحضور پیاپی در چندین نمایشگاه خارجی و… نشان از کار مستمر و خلق آثار تازه در هنری دارد که نیک آموخته است.مبانی نقاشی ایران یا راهنمای آموزش مینیاتور ایرانی نیز از آثار دیگر تاکستانی است.کتاب از چند فصل اصلی تشکیل شده،در فصل نخست کتاب، نحوه طراحی و نوع به کارگیری خط و اصول نقاشی ایرانی آموزش داده شده است.مطالب فصل دوم به اختصار به موارد استفاده از نقطه در طراحی ایرانی می پردازد.در فصل سوم همراه با مثال ها و نمونه های متعدد، شیوه طراحی مناظر مختلف اعم از کوه، سنگ، گل و بوته، ابر، آب، درخت، و حیوان در نقاشی ایرانی تشریح شده و در فصل پایانی مطالبی درباره داغ یا چگونگی برگردان آثار استادان نقاشی قدیم ایران آمده است.نگارگری ایرانی چندین مکتب بنیادین دارد؛ مکتب بغداد یا عباسی که در قرن هفتم هجری در دوره عباسی و با تصویر سازی کتب و ترجمه شده از پهلوی، یونانی سانسکریت به عربی رایج شد.
مکتب سلجوقی که در آن نقش ها و تزئینات بر روی متن رنگ آمیزی شده، نقاشی می شدند.چهره ها با چشم های بادامی و شبیه به نژاد زرد و لباس ها با گل و گیاه و نقوش اسلیمی تزئین می شد .مکتب مغول که در قرن هفتم هجری قمری و پس از استیلای مغول بر ایران با نام مکتب مغول تبریز پی ریزی شد و مکتب هرات که در زمان حکومت شاهرخ پسر تیمورو در زمانی که پایتخت و مرکز تجمع هنرمندان شهر هرات بود ، شکل گرفت.در این دوره نگارگری به شکوفایی و عالی ترین درجه خود رسید.هنر این دوره هنری واقعی، ملی و موافق با طبع و روحیه ایرانی است.کمال الدین بهزاد در این دوره تحولاتی شگرف در هنر نگارگری به وجود آورد.مکتب تبریز نیز با به حکومت رسیدن اسماعیل صفوی و انتقال پایتخت به شهر تبریز شکل گرفت.بسیاری از هنرمندان از جمله بهزاد به تبریز دعوت شدند که موجب حرکت فرهنگی و هنری و به وجود آمدن شیوه نوینی در نقاشی ایران شد و این شیوه از ترکیب سنت قدیمی نقاشی تبریز و مکتب هرات و روش شخصی بهزاد پدید آمد.